De Irakese regering heeft alarm geslagen bij de VN omdat ISIS, de rebellengroep die momenteel een deel van Irak in handen heeft, 40 kg uranium in handen heeft gekregen. ISIS heeft het materiaal gevonden in een universiteitsgebouw in Mosul, Noork-Irak.
Door Wilbert van der Zeijden
De Irakeze VN Ambassadeur Mohamed Ali Alhakim schrijft in zijn brief: “Dit nucleaire materiaal, ondanks de genoemde geringe hoeveelheid, kan een terroristische organisatie in staat stellen […] het los te gebruiken of met ander materiaal voor terroristische doeleinden.”
De reactie van de VS en van het Internationaal Atoom-Agentschap (IAEA) lijkt geruststellend: Met dit materiaal kan geen kernbom worden gemaakt – het is niet zo heel gevaarlijk spul.
Paniek is inderdaad niet nodig maar we moeten ook weer niet te makkelijk overgaan tot de orde van de dag. Natuurlijke uranium, want daar gaat het hier om, is niet geheel ongevaarlijk spul. Het is radioactief en straalt vooral alfa-straling uit. Alfa-straling is een stuk minder gevaarlijk dan gamma-straling vooral omdat alfa-straling niet door steen, metaal of zelfs huis doordringt. Zolang het buiten je lichaam blijft is uranium dus niet heel erg gevaarlijk. Maar als je het binnen krijgt, verhoogt het de kans op longkanker of botkanker.
Naast de stralingsgevaren van uranium is uranium ook ‘chemisch giftig’, net als andere zware metalen. Als je het binnen krijgt kan het leiden tot schade aan organen, met name de nieren. Dierproeven lijken aan te tonen dat uranium in het lichaam ook een verstorend effect kan hebben op vruchtbaarheid, de ontwikkeling van een foetus en dat het kan leiden tot leukemie en andere vormen van kanker.
ISIS kan met dit materiaal geen kernbom maken a-la Hiroshima. Maar juist voor een terreuraanslag is natuurlijke uranium redelijk geschikt. De lage radioactiviteit maakt het relatief makkelijk om uranium veilig en ongemerkt te vervoeren. Als ISIS erin slaagt om in een stad een gewone bom af te laten gaan waarbij uranium wordt verpulverd en over een gebied verspreid kan het aardig wat schade doen. Het kan een flink aantal mensen ziek maken of zelfs vroegtijdig doen sterven. Maar de echte schade zit ‘m bij zo’n scenario in de angst – de terreur – die zo’n wapen teweeg brengt. En in de economische schade die het besmetten van een stadsdeel teweeg kan brengen. Wees eerlijk – zou jij ergens blijven wonen of werken als er een radioactieve bom is afgegaan?
ISIS met 40 kg uranium is wel en niet een groot gevaar. ISIS zal niet ineens beschikken over kernwapens zoals wij. Maar de oproep van de Irakeze regering om gezamenlijk te voorkomen dat ISIS het materiaal kan gebruiken voor een ‘vuile bom’ in Irak of elders, is meer dan terecht.